“Tâm trí là mảnh vườn. Ý nghĩ là hạt giống. Bạn có thể trồng hoa… hoặc cỏ dại.” – William Wordsworth
Nếu một ngày, bạn lặng nhìn sâu vào tâm trí mình và tưởng tượng nơi đó như một khu vườn, bạn sẽ nhận ra:
Mỗi cảm xúc, mỗi suy nghĩ, mỗi lời nói bạn thốt ra hay tiếp nhận mỗi ngày – đều là một hạt giống nhỏ đang âm thầm được gieo vào mảnh đất ấy.
Với con cái cũng vậy.
Tâm hồn con trẻ là vùng đất nguyên sơ, thuần khiết và đầy tiềm năng.
Là cha mẹ, chúng ta vừa là người gieo hạt, vừa là người làm vườn, đồng thời cũng là người hướng dẫn con cách chăm sóc mảnh vườn tâm trí của chính mình.
Gieo những hạt giống tích cực mỗi ngày
Bạn có biết rằng, mỗi hành động hay lời nói của cha mẹ đều gieo một hạt giống cảm xúc vào khu vườn tâm trí của con?
Một cái ôm ấm áp, một ánh mắt lắng nghe, hay chỉ một lời công nhận đơn giản như:
“Mẹ thấy con đã rất cố gắng hôm nay!” cũng đủ để hạt giống tự tin, yêu thương, an toàn bắt đầu nảy mầm trong tâm trí con.
Hãy chú ý đến những “cơn mưa” mỗi ngày chúng ta tưới lên con mỗi ngày. Khi bạn thể hiện sự kiên nhẫn, lòng trắc ẩn hay tinh thần lạc quan, bạn đang nuôi dưỡng những “cây thuốc quý” trong lòng con. Chẳng hạn, thay vì nói “Con làm sai rồi!”, bạn có thể thử “Mẹ tin con sẽ tìm ra cách làm tốt hơn, thử lại nhé!”. Lời nói tích cực ấy chính là hạt giống giúp con học cách đối mặt với thử thách mà không sợ hãi.
Ngược lại, một lời trách móc, so sánh hay sự phớt lờ cảm xúc của con… lại có thể gieo cỏ dại của tự ti, lo lắng, tổn thương.
Chúng ta là những cơn mưa tưới xuống khu vườn ấy mỗi ngày.
Hãy chọn làm cơn mưa trong lành, thay vì mang theo bụi bẩn từ vô thức và thói quen cũ kỹ.
Dạy con cách nhận diện và “nhổ cỏ dại”
Không phải lúc nào khu vườn của con cũng chỉ có cây trái ngọt ngào. Những cảm xúc tiêu cực như sợ hãi, giận dữ hay tự ti có thể là những cây cỏ dại mọc lên từ môi trường xung quanh, từ những lời nói vô ý của người khác, hay thậm chí từ chính cách chúng ta phản ứng.
Chúng không đáng bị ghét bỏ – nhưng cần được nhận diện, hiểu và chuyển hóa.
Là người làm vườn thông thái, chúng ta cần quan sát và nhận diện những cây cỏ dại ấy. Nếu con thường xuyên lo lắng hay cảm thấy không đủ tốt, hãy lắng nghe và tìm hiểu nguồn gốc của những cảm xúc đó. Thay vì trách mắng, hãy giúp con hiểu rằng những cảm xúc ấy là bình thường, nhưng chúng ta có thể “nhổ bỏ” chúng bằng cách tập trung vào những điều tích cực.
Hay thử thay đổi, khi con nói “Con không làm được đâu”, bạn có thể khuyến khích: “Con đã từng làm được những điều khó hơn thế này, nhớ không? Cùng thử từng bước nhé!”.
Cha mẹ là người làm vườn đầu tiên – và quan trọng nhất
Là cha mẹ, chúng ta là người làm vườn đầu tiên – và quan trọng nhất – trong khu vườn tâm hồn của con. Mỗi lời nói, hành động, và cách chúng ta sống chính là những hạt mầm bạn gieo vào tâm trí non nớt của con. Nhưng để khu vườn của con tràn đầy trái ngọt, chúng ta cần bắt đầu từ chính khu vườn của mình.
Chúng ta có thể nói với con: “Hãy tin vào bản thân mình.” Nhưng nếu chính chúng ta thường xuyên lo lắng, nghi ngờ, hay trách móc bản thân, thì con sẽ học được gì? Trẻ em không chỉ nghe lời bố mẹ nói, mà còn nhìn cách bố mẹ sống. Nếu muốn con lớn lên với sự tự tin, bình an và yêu thương, hãy chăm sóc khu vườn tâm hồn của chính bạn trước.
- Nhổ cỏ dại bằng sự kiên nhẫn: Những cảm xúc tiêu cực như căng thẳng, tự ti hay oán giận là cỏ dại trong khu vườn của bạn. Đừng phủ nhận hay che giấu chúng. Thay vào đó, hãy học cách nhận diện và nhổ bỏ chúng một cách nhẹ nhàng. Ví dụ, khi bạn cảm thấy bực bội, hãy thử hít thở sâu hoặc chia sẻ cảm xúc của mình một cách chân thành. Con sẽ học được rằng cảm xúc tiêu cực là bình thường, nhưng cách chúng ta xử lý chúng mới là điều quan trọng.
- Tưới cây quý bằng lòng biết ơn: Mỗi ngày, hãy dành thời gian để tưới tắm những “cây thuốc quý” trong tâm hồn bạn – lòng biết ơn, sự tử tế, hay niềm vui từ những điều nhỏ bé. Có thể là ghi lại ba điều khiến bạn hạnh phúc trong ngày, hoặc cảm ơn một khoảnh khắc giản dị bên con. Khi con thấy bạn trân trọng cuộc sống, con sẽ học cách nuôi dưỡng những hạt giống tích cực trong lòng mình.
- Tận hưởng trái ngọt bằng nụ cười bình an: Hãy để con thấy bạn biết tận hưởng những khoảnh khắc hạnh phúc, dù nhỏ bé. Một nụ cười khi cả nhà quây quần bên bữa cơm, hay một cái ôm khi con kể chuyện vui, chính là những trái ngọt từ khu vườn tâm hồn của bạn. Con sẽ học cách tìm kiếm và trân trọng niềm vui từ chính cuộc sống của mình.
Bạn không cần phải là một người làm vườn hoàn hảo. Con không cần thấy bạn luôn mạnh mẽ hay không bao giờ mắc sai lầm. Điều con cần là một “người làm vườn chân thành” – người biết chăm sóc chính mình, biết khi nào cần nghỉ ngơi, khi nào cần học hỏi, và khi nào cần tha thứ.
Khi bạn thể hiện sự kiên nhẫn với bản thân, con sẽ học cách kiên nhẫn với chính mình. Khi bạn tha thứ cho lỗi lầm của mình, con sẽ học cách tha thứ cho những vấp ngã của mình.
Hãy để con thấy bạn nhổ cỏ dại bằng sự kiên nhẫn, tưới cây thuốc quý bằng lòng biết ơn, và tận hưởng những trái ngọt bằng nụ cười. Một người làm vườn thông thái không chỉ chăm sóc khu vườn của mình mà còn truyền cảm hứng cho những khu vườn xung quanh.
Dạy con trở thành người làm vườn của chính mình
Bạn không thể chăm sóc khu vườn của con suốt đời. Nhưng bạn có thể trao cho con chiếc cuốc, bình tưới, và những hạt giống tốt lành.
Là cha mẹ, bạn là người làm vườn đầu tiên, gieo những hạt mầm đầu tiên vào tâm hồn con. Mỗi lời động viên, mỗi cái ôm, mỗi lần lắng nghe là những hạt giống của sự an yên, niềm vui và lòng tự tin. Nhưng khu vườn của con không chỉ được định hình bởi bạn. Con sẽ mang về những hạt giống mới – từ trường học, từ bạn bè, từ những trải nghiệm ngoài kia. Có hạt giống sẽ nảy mầm thành cây thuốc quý, nhưng cũng có hạt giống vô tình là cỏ dại, mang theo những cảm xúc tiêu cực hay sự nghi ngờ.
Sẽ có những ngày bạn nhận ra khu vườn của con vẫn còn lác đác vài cây cỏ dại chưa được nhổ sạch – những lo lắng, sợ hãi hay tự ti. Đừng vội thất vọng. Đó là một phần tự nhiên của hành trình. Điều quan trọng là bạn đã dạy con cách nhận biết chúng, cách nhổ bỏ chúng bằng sự kiên nhẫn, và cách tưới tắm cho những cây quý bằng lòng biết ơn và yêu thương.
Hành trình làm vườn không phải là bạn làm thay mọi thứ cho con. Vai trò của bạn là người dẫn dắt, giúp con học cách tự chăm sóc khu vườn tâm hồn của mình. Khi con lớn lên, con sẽ tự mình gieo những hạt mầm mới, tưới tắm và chăm sóc khu vườn của mình.
- Dạy con quan sát, lắng nghe bản thân: Hỏi con những câu như “Hôm nay con cảm thấy thế nào?” hay “Điều gì khiến con vui nhất?”. Điều này giúp con học cách nhận diện cảm xúc của mình.
- Hãy hướng dẫn con chọn lựa: giữ lại những hạt giống tích cực, như sự tử tế, lòng can đảm, và loại bỏ những hạt giống tiêu cực, như sự ghen tị hay tức giận.
- Hướng dẫn con nuôi dưỡng điều tích cực: Khuyến khích con thực hành lòng biết ơn, chẳng hạn như viết ra ba điều con thấy hạnh phúc mỗi ngày. Đây là cách tưới nước cho những cây thuốc quý.
- Giúp con đối mặt với cỏ dại: Dạy con cách giải tỏa cảm xúc tiêu cực, như hít thở sâu, vẽ tranh, hay chia sẻ với bạn. Hãy cho con biết rằng nhổ cỏ dại là một phần tự nhiên của hành trình lớn lên.
Hãy trở thành người làm vườn thông thái.
Và giúp con nuôi dưỡng một khu vườn đầy trái ngọt.
